Pompei' yi buyuk yapan Flavian tarihciler, Nero' yu nasil deli yapti?

Islerimin yogunlugu sebebi ile ara verdigim yazilarima, Nero ile basliyorum. Hatirlarsaniz daha once Pompeius hakkinda bir yazi yazmis ve ne amaclar ile buyuklestirildigini belirtmistim.

Julio-Claudian Roma Imparatorlari' nin yani ilk seri imparatorlarin sonuncusu Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus, Lucius Domitius Ahenobarbus olarak 15 Aralik 37' de dogdu. Babasi Gnaeus Domitius Ahenobarbus, Nero daha 3 yasinda iken Imparator Caligula tarafindan olduruldu.

Meshur olan Nero' nun aksine, ciddi anlamda deli olan Nero' nun dayisi Imparator Caligula' dir. Nero' nun babasi Gnaeus Domitius, Caligula' yi devirme planlari yaparken yakalanmisti.

Nero, Caligula' dan son basa gececek olan Claudius tarafindan evlat edinildi. Snobluktan uzak durarak koleler ile iyi iliskileri oldu. Hatta hayati boyunca asik oldugu kiz bir koleydi, Acte. Acte ile evlenebilmenin hep bir yolunu aradi. Vergilendirme sistemini reorganize ederek, daha adil bir duzen kurmaya ozendi, hatta bu baglamda senatoyu vergileri arttirip bu vergilerden pay almakla dahi sucladi. Zaten bu yuzden de annesi dahil bircok kisi tarafindan hayati tehdit ediliyordu, akabinde hayatta kalabilmek icin annesini ve bir karisini oldurtmek zorunda kaldi. Annesinin konspirasisi ilginctir. Caligula oldugunde imparatorlugu oglu Britanicus' a birakmayi planliyordu. Ancak, Nero nun annesi Agrippina son anda mudahele edip, Nero' yu basa gecirmistir. Nero' nun vergi projesi, Acte ile evlenme istegi, annesinin tepkisini cekmis ve annesi Nero' yu oldurup Britannicus' u basa gecirmeye calismisti. Nero da annesi, Britannicus' u ve daha bircok kisiyi oldurup tahtini ve hayhatini guvenceye aldi.

Roma yangini ise daha baska bir konudur. Bircok tarihci Roma' yi Nero' nun yeni bir imar plani devreye sokmak icin yaktigini belirtse de, bu bir varsayimdan ote degildir. Roma' da bir yangin cikmis, hizla Hristiyanlasan koleler de Aziz Paulus onderliginde Nero' yu yangini cikartmakla suclamislardir. Nero da karsilik olarak Hristiyanlari suclayip, Paulus dahil Hristiyanlari oldurmustur. O devirde bir imparatorun bu sekilde reaksiyon vermesi, vahset olarak dahi gorulemez, birakin akli denge bozuklugunu. Bu arada ilginc bir anektod daha belirtmek isterim, Roma' da Hristiyan kiyimlari Nero' ya karsi yapilan bu komplo teorisi ile baslamistir.

Nero' nun kolelere sicak davranmasi disinda, gladyator dovuslerinde oldurme eylemlerini de yasaklamasi cok meshurdur. Olum isteyen seyircilere, bu olmek uzere olan savasci, sizin de kardesiniz olabilirdi demis, ve olumu bekleyen savasciyi affedip, olum vuruslarini yasaklamistir.

Nero 9 Haziran 68 gunu intahar etti. O gune kadar, ulke icinde yaptigi reformlara karsi olanlara direnmeyi basarmisti. 68 yilinda artik Galba gibi bircok Roma generali Imparator' a isyan halindeydi. Galba roma' ya yurudugunde, Nero isyancilarin elinde olmek yerine intihar etmeyi secmisti.

Pekiyi, neden Nero' nun uzerine bu kadar gidilmisti? Cevap son derece basit. 68-69 yillari arasinda 4 yeni imparatorla tanisti Roma: Galba, Otho, Vitellius, Vespasian. Nero' nun olumune kadar Julio-Claudian aileden olanlar imparator olabiliyordu. Nero olunce Julio-Clauidan aile sona ermisti. Bu 4 imparatordan sonuncusu olan Vespasian tutunmayi basararak 10 yil hukum surmustur. Hukumdarligi doneminde, Colosseum' un insaatinin baslamasi ve Judaea seferleri onemli olaylardandir. Vespasian' in imparator olmadan onceki tam adi Titus Flavius Vespasianus' tur, yani bir Flavian' dir. Asil buyuk hamlesi, Flavian klanin hakimiyet hakkini saglamlastirmak icin Nero' yu karalamakti.

Roma Imparatorlugunu kuran Julian ailesine karsi ilk ciddi mucadeleyi veren Pompeius' u buyuk yapan Flavian tarihciler, Julian' larin sonuncusu Nero' yu da deli yaptilar ne yazik ki. Bu suclamalarin tabii devami da geldi, Nero' nun seytanin kolesi tarafindan ele gecirildigi bile iddia edildi. "Exorcism" ve "Demonic Possession" terimleri iste ilk kez Nero icin dillendirildi. Tarihin belki de en buyuk iftirasi buydu.

Sevgiler,
Mehmet Kale