Fransa neden bir ulus devleti de Almanya değil? - 3

18 Eylül 2011

Fransa, 100 Yıl Harpleri' nde aristokrat şövalye askeri sınıfının çağdışı kalması ve avamdan profesyonel piyade ordusu kurulması ile uluslaşmaya başladı dedik.

Pekiyi, Fransız ihtilaline kadar neler oldu? Dışarıda neler olduğunu yazdık.

1618-1648 arası 30 Yıl Savaşları'nın en büyük galibi olarak Kıta Avrupası'nın Osmanlı İmparatorluğu ile beraber başat gücü oldular. İspanya' ya ve Mukaddes Roma'ya hükmeden Habsburglar'ın, Protestan Almanya'nın iyice kopması ile çöküşü başladı.

1701-1714 İspanyol Veraset Harpleri sonrasında Habsburg çöküşü devam etti. Zorlama da olsa Bourbon'ların İspanya' yı alması, Fransa' nın gücünü iyice arttırdı. Osmanlı ise Macaristan kaybı(1683-1699 felaketi) ile 1 numaralık görevini efektif olarak Fransa'ya devretti, 2 numaraya yerleşti.

1740-1748 Avusturya Veraset Harbi'nde Avrupa'ya diz çöktüremediler. Taht Habsburglar'ın son temsilcisi Marie Theresa ve Lorraine Dükü'nde kaldı.

1756-1763 7 Yıl Harpleri, Fransa için bir dönüm noktası oldu. Fransa kıtada olan badireler sebebi ile kolonilerine destek yollayamadı, lojistiği çöken Amerika ve Kanada birlikleri, Kolonileri Britanyalılar'a teslim etti. Ayrıca ezeli düşman Habsburglar ile yapılan ittifak, Fransa kamuoyunda büyük infial uyandırdı, bu Habsburglu Marie Antoinette'in idamında iyice görülür.

Pekiyi bütün bu ihtilale gidilen süreçte, Fransa içeride ne alemdeydi?

Ancien Régime Fransası, états généraux yapısı ile 4'e ayrılır. Masanın "başında" monarşi oturur, "sağında" aristokrasi, "solunda" çalışan sınıf, "karşısında" ise ruhban sınıfı otururdu. Sol ve sağ görüş yapısı Fransız états généraux sisteminden gelir, ve dini/manevi temelleri olan görüşler değildir, tamamen sınıfsal görüşlerdir.

Profesyonel ordunun bel kemiği 3. état (çalışan kesim), orduların profesyonelleşmesi, Avrupa'da sanayinin artması ve uluslaşmada/savaşlarda güçlenen kale sınıfı (Bourgeoisie, Almanca'da kale olan Burg kelimesinden türer) ile beraber aristokrasiye rakip oldular.

Feodal Avrupa'da toprak sahipliği inanılmaz ölçülerdedir. İhtilal öncesi Ancien Régime döneminde Orleans Dükü' nün 20 milyon dönüm toprağı varken bu en alt şövalyede 4000 dönüm civarı olurdu. Almanya'da toprak sahipliği topraklarında yaşanan 30 yıl harpleri, veraset harpleri, 7 yıl Harbi gibi olaylarla büyük değişimler yaşarken, Fransa'da aristokrasi Almanya kadar yıpranmadı. Biriken güç, Fransız İhtilali ile boşaldı, toprakların el değişimi sancılı oldu.

Bir diğer nokta da, Protestan Avrupa' nın ve Katolik olduğunu iddia eden Anglikan Britanya' nın kilise mallarına 16. yüzyılda el koymuş olduğu gerçeği. Avrupa'nın Almanya dışındaki ikinci başat aktörü Fransa, ancak ihtilal ile Kilise mallarına el koyabildi. Bu da ülkemizde Fransız Laikliği olarak algılanır ama Fransa, Protestan Almanya ve Britanya'nın 16. yüzyılda yaptıklarını ihtilalde rötarla yapmıştır.

Fransız ihtilali bir laiklik hamlesi değildir. Fransız ihtilali bir güç ve servet transferidir. Ayrıca profesyonel ordu olan Avrupa'da, profesyonel orduya tamamen zıt bir kavram olan feodal yapıyı çökertmiştir.

Bir başka aristokrat kıyımını, 20 Temmuz 1944 suikast ve darbe girişiminde Hitler yaptı ancak asla Fransız Devrimi gibi bir güç transferi söz konusu olmadı. Elbe Nehri Doğusu toprakları, Sosyalist Doğu Alman yönetimi tarafından devletleştirilirken, Elbe Batısı Almanya'da küçük boyutlarda olsa da Alman Aristokrasisi toprak sahipliğine devam etmektedir.